ALGEMEEN > Raku, Naked raku, Pitfire > Barsten in de scherf
We hebben al veel raku gestookt en meestal zijn er niet zoveel barsten in de scherf maar toch zou ik dit euvel nog meer willen reduceren.
We stoken tot 950 °C, laten dan afkoelen tot 850 °C, openen het vat en laten de stukken dan enkele sec. afkoelen in de buitenlucht. Dan in het zaagselvat, met de opening naar boven (potten). Na een kwartiertje halen we de stukken uit het vat en laten ze in de buitenlucht afkoelen. Dan proper poetsen met een ruwe spons en een afwasmiddel.
Wie geeft de gouden tip om nog minder breuk in de scherfte hebben ?
We stoken tot 950 °C, laten dan afkoelen tot 850 °C, openen het vat en laten de stukken dan enkele sec. afkoelen in de buitenlucht. Dan in het zaagselvat, met de opening naar boven (potten). Na een kwartiertje halen we de stukken uit het vat en laten ze in de buitenlucht afkoelen. Dan proper poetsen met een ruwe spons en een afwasmiddel.
Wie geeft de gouden tip om nog minder breuk in de scherfte hebben ?
11 antwoorden
-
Hallo Gruszecka Dominika.
Barsten in de scherf heeft meestal te maken met spanning in/op de klei.
Spanning kan ontstaan door te veel verschillende dikte's van de wand van het werkstuk.
Ronde vormen komen bijna altijd heel uit de raku.
De meeste problemen komen echter voor bij bijvoorbeeld: vierkante vormen , platen of té dunne schalen of té grote schalen.
Deze werkstukken kunnen de spanning van de afkoeling van een raku stook niet aan.
Vaak is de oorzaak: de werkwijze waarop de werkstukken worden gemaakt.
De plaats in de raku oven is van belang en tevens de manier van stoken.
De gouden tip is dus: te weten waar de spanning komt bij het werkstuk!
Marrie. -
Beste Gruszecka,
Bedoel je met barsten in de scherf, de craquelé. Als je eerder het werk uit de oven haalt, is de spanning op de scherf groter en door de afkoeling door de buitentemperatuur ontstaat de craquelé. Afhankelijk van de grootte van het werk, een gesloten of open vorm is de tijdsduur buiten de oven, dan plaats je het stuk in de reductieton. Bij mijn vormen, tel ik langzaam tot 25. Wacht je te lang, dan wordt het reduceerproces minder.
succes met stoken, groetjes Jeltje -
Hallo Dominika,
Voor raku, gebruik best witbakkend steengoedklei met een zeer hoog aluminiumgehalte.( vraag hierover bij je leverancier ).
Even afkoelen en dan pas in het rookvat is zinloos. In het rookvat laten tot er geen rookvorming meer is.
In geval van platen, tegels of schalen; nooit je klei uitrollen, maar in plakken snijden met een "harp". -
Hallo Lucien.
Mag ik vragen, waarom een hoog aluminium gehalte in de klei, belangrijk is voor het werkstuk dat bedoeld is voor een raku stook??
Ik mis namelijk in dit gegeven de onderbouw...
Ik ga er vanuit, dat een harp een snijdraad is en wanneer ik de plakken heb uitgesneden hoe ga ik dan verder te werk, om zo veel mogelijk een eventuele breuk in de scherf tijdens het raku-proces uit te sluiten??
Er leiden natuurlijk vele wegen naar Rome en ik ben benieuwd hoe deze weg gaat!
Alvast bedankt voor je toelichting!
Hartelijke groetjes: Marrie.
-
Oeps, Marrie, ik heb je wedervraag nog maar pas opgemerkt.
Daar gaat ie;
Zoals we in de keuken merken geleiden alu-potten beter de warmte dan inox-potten. Dit is nu eenmaal een eigenschap van Al²O³. En er is meer; aluminium heeft een amphoteer karakter, wil zeggen, staat tussen de smelters en de glasvormers in en zorgt voor de verbinding van die twee. Als je een "loop"glazuur wil maken doe je daar zeer weinig Al²O³ in, bv., voor kristalglazuren. Die glazuren missen een elasticiteit en vertonen snel haarscheurtjes gezien er een te kleine verbinding tussen die twee is, nl. aluminium. Die maakt dat ook je klei elastisch wordt en mede daardoor thermische schokken kan opvangen. Je zult ook merken dat de kleisoorten met een hoog Al²O³ - gehalte de duurste zijn. Ik denk dan aan bv. porseleinklei, wat ook heel veel aluminium bevat en daardoor ook zeer geschikt voor raku.
En ja, een harp is die boog waar je een staaldraad ( C-snaar van gitaar ) tussen spant. Ik heb die gemaakt van twee regeltjes in hardhout waarin ik heb voorzien van de gewenste afstand.( per kant een andere stap ) Deze klem ik links en rechts tussen mijn schouderholtes en de werktafel. Spant de draad in de onderste gleuven en trek de twee regeltjes vertikaal door de kleihomp. Herhaal dit met steeds een gleufje hoger. Snap je? Pff, moeilijk om dit te beschrijven. -
Ho ja, dan nog de motivatie waarom niet "uitrollen" maar plakken "snijden".
Doe eens dit proefje; rol tussen je vingers een knikker klei en druk dan die knikker plat. Wat zie je ? Barsten op de buitenkant van dit plakje. Kichizaemon XV Raku vertrekt van een dik plakje klei, duwt de randen omhoog en klopt naar binnen toe een thee-kom. Een kleiwals werkt net andersom. Nog niet gek, die Japanner. Mag zich daarom ook Meneer Raku noemen. :-) -
Bedankt, Lucien voor je duidelijke uitleg wat betreft het aluminiumgehalte in de klei.
De uitleg van de harp is mij ook duidelijk.
Ik begrijp dat je voor bijv. een grote schaal, niet uitgaat van een plak klei, die vanuit de kleiwals wordt gemaakt?
Mag ik vragen hoe je met een grote handgevormde schaal te werk gaat?
Je kan immers de rand van de schaal verstevigen wanneer deze plak klei gewalst is?
Ik ben benieuwd wat jou mening hierover is.
Groetjes: Marrie.
-
Marrie,
Een kleiwals heeft maar zin als je achteraf dat vel klei gaat versnijden en er iets mee gaat opbouwen. De spanning in dat vel klei is grotendeels gebroken en verdeeld over het werkstuk. Als je grote schalen wil maken moet je zeker werken met een "harp". Een bijgevoegde rand kan wel helpen, maar de kans is dan weer groot dat de schaal gaat kromtrekken. Ik heb met een harp schalen voor raku gemaakt met een diameter van 70 cm. Zonder probleem! Hoe groter de schaal, hoe langer je snij-snaar. Met een harp zo uit de handel gaat dit niet, gezien de beperkte diameter. Eens de homp klei in plakken gesneden is, wat zeer snel werkt, ga je er met een stalen loomer overheen en herstel je onregelmatigheden ( luchtbelletjes, snijsporen ). De rest van de plakken gaan onder plastic in wachttijd. Ho ja, nog een tip; Op het eind van de draad maak je met een stukje vod een klosje en doop dit in slib. Na drogen ligt dit goed in de hand, beter dan een stokje. -
Lucien.
Ik hoop dat we wel op dezelfde golflengte zitten want ik ga nog steeds uit van een raku stook.
Een schaal met een diameter van 70 cm. is voor de raku stook voor mij niet van toepassing. (Past niet in de raku oven) wel heb ik een gipsmal gemaakt bedoeld voor een schaal met een diameter van 46 cm.
Het werken met zo'n harp wordt dan natuurlijk wel een uitdaging!
Maar inderdaad, de groothandel heeft een harp niet in die maat.
Is het mogelijk om een foto bij te voegen van je harp?
Ik kan de C-snaar zo uit de gitaar halen :-)
Verder eerst maar weer bedankt voor de goede raad en de tips.
Marrie.
-
Sorry, geen foto van mijn "harp", maar ik wil je wel een zo goed mogelijke beschrijving geven. Twee hardhouten regels van 2 x 2 cm met lengte 30 cm. De eerste 20 cm. een inkeping van 0,5 cm op een afstand van 1 cm. ( kan ook korter of breder naar gelang het doel )
De inkepingen maak je met een boogzaagje voor metaal. De snaar minstens 50 cm. lengte als je een schaal van 46 cm. wil maken.
Plaats de regeltjes vertikaal tussen tafel en schouders ( daar waar men een geweerkolf plaatst. Neem de uiteinden met klosjes in de hanpalm en hou de regeltjes tussen wijsvinger en duim, terwijl je de snaar in het laagste gleufje plaatst ( links en rechts ) Zet nu de regeltjes perfect vertikaal achter het kleiblok met opgespannen snaar. Trek nu de regeltjes naar je toe ( vertikaal ) en herhaal deze werkwijze terwijl je steeds de snaar een gleufje naar boven plaatst.
Het kleiblok maak je met een diameter ter grootte van je werkstuk. Duw en stomp de klei goed in elkaar zonder lucht in te sluiten. De bovenste schil leg je opzij en smeer met een metalen loomer het oppervlak van de bovenste schil glad zonder hard te drukken. Neem de schil klei voorzichtig op en leg die met de gladde zijde in de mal. met een rubber loomer maak he nu de zichtbare zijde glad.
En als je nog de one and only black-raku-glaze van kichizaemon wenst, laat het me weten. Kwestie van op de juiste golflengte te werken. :-) -
Lucien, alle respect voor het niet plaatsen van een foto.
De zo goed mogelijke beschrijving zal het mogelijk ook goed doen.
Bedankt voor de energie die je in deze discussie hebt gestoken. Het is een uitdaging: de one and only black-raku-glaze van kichizaemon, maar ik vrees dat ik er nog niet aan toe ben :-)
Rood voor raku, heeft me één jaar gekost dus ik heb nu even time-out.
Maar wie weet wie hier op reageert en dan kijk ik zeker achter de schermen mee.
Het is uiteindelijk wél een hele leuke opening voor een nieuwe discussie.
Nogmaals: hartelijk dank voor je uitgebreide uitleg!
Groetjes: Marrie.
Deze vraag is gesloten, er kunnen geen antwoorden meer aan worden toegevoegd.