ALGEMEEN > Glazuur - algemeen > spodumeen in klei
Hay, ik heb spodumeen in mijn klei gedaan omdat ik gelezen had dat dat een mooie warme oranje kleur aan mijn klei zou geven. Ik gebruik de klei uit de grond (Suriname) en zeef het, mix het met ball clay en nu dus spodumeen ( 1/3 deel van elk) maar ik heb er niet goed bij nagedacht: nu moet ik natuurlijk een aanpassing maken aan mijn glazuren.Ik wil dan op aardewerk temp bakken en hoop dat iemand me kan adviseren wat te doen: moet ik kwarts bijvoegen: maar wat gebeurd er met de temp dan??
14 antwoorden
-
Karin, om hier een advies op te kunnen geven moet ik weten op welke temperatuur de lokale klei wordt gebakken en gaat sinteren. Ball clay gaat de klei plastischer maken, maar ook het sinterpunt verhogen. Spodumeen is geen kleurend mineraal, maar een Lithiumveldspaat met 1150°C als sinterpunt en dus eerder sinterpunt-verlagend. Kwarts toevoegen is uit den boze. Of je je glazuren dient aan te passen kan hier niet uit worden opgemaakt. Wil je aardewerk- of steengoedklei ?
-
Hay Lucien!, ik moet allereerst even zeggen hoeveel bewondering ik voor je heb na alle discussies te hebben gelezen de afgelopen jaren op deze site.De klei die ik hier uit de natuur haal is rode bakstenen klei die, als ik het heel hoog bak op steengoed temperatuur, donkerbruin wordt.Aangezien ik draai op het wiel voeg ik ball clay toe om het plastischer te maken maar de kleur wordt daar grauwer van en daar probeerde ik iets aan te doen, vooral omdat ik de warme oranje kleur mooier vind dan meer dat rode of bordeauxrode.Spodumeen maakt het oranje maar dan moet ik hoger bakken, tot ong.1150 graden anders is het ook maar een flauwe kleur.Ik doe er een witte slip over (gedeeltelijk voor het contrast) en wil het graag op ong. 1060-1080 bakken.De glazuur die ik zoek is een goed dekkende witte glazuurDus samenvattend, de klei zelf kan steengoedtemp verdragen en sintert dus op 1200 graden ong. maar ik bak het op aardewerktemp. zodat het nog rood blijft.Hoe krijg je die mooie warme oranje kleur in de klei als je oxiderend bakt of is dat niet mogelijk??en kan ik tinoxyde blijven toevoegen aan mijn glazuur of is er een limiet?Ik hoop dat ik niet al te verwarrend klink.Nu al heb je me geholpen door me uit teleggen dat het sinterpunt van de spodumeen dus 1150 graden is.Alvast bedankt voor alles!
-
Karin, dit is alvast een uitleg waar we al iets mee kunnen doen. Spodumeen werd zeker op deze samenstelling van klei sinterpunt-verlagend, maar ik denk niet dat dit het oranje gaat beinvloeden. Ball-clay is sinterpunt-verhogend. Jou bedoeling is deze klei wat plastischer te maken, en dat kan je ook met bentoniet. probleem hiervan is dat het zich in natte klei niet laat mengen. Dit kan wél in zijn poedervorm-stadium. 2 tot 5 % in stugge klei is reeds voldoende. Deze klei bevat omzeggens geen calcium en vandaar zijn kleur én voor aardewerkklei, vrij groot bakpraject. Je kan, indien door toevoeging van ball clay, de kleur wat flauwtjes wordt, er rood ijzeroxide aan toevoegen. Calcium gaat dan weer naar gele oker neigen. Je zal hoe dan ook een heel stel proefjes moeten maken op uw gekozen werktemperatuur en stoken in eenzelfde tijd. Wat betreft het Tinoxide: enkele proefjes met een verschillend % zal bepalen hoeveel het minimum is aan Tinoxyde wat voor wit je wenst. Je kan ook enkele % tinoxide in combinatie met enkele % zirkoonoxide een dekkend wit bekomen. Zet bv. langs één kant 8% Zirkonium en 5% Tinox. langs de andere kant van de grafiek. Zo kan je met enkele mengsels het verloop zien in soorten wit. Snappy ? Zeker steeds stoken met een open verluchtingsgat bovenaan de oven !
-
Karin, was ik haast vergeten vragen: Over welke frittes kan je beschikken, gezien op deze lage temperatuur je practisch op een fritte aangewezen bent om een degelijk glazuur te kunnen maken. ( als het kan de fabrikage-nummer en/of de samenstelling )
-
Hay lieve Lucien,bedankt voor je antwoord!Ja, bentoniet wordt moeilijk omdat ik de klei moeilijk in poedervorm kan krijgen.Tenminste, het is wel droog maar dan zou ik de droge stukken klei moeten malen?Eigenlijk zijn het gedroogde(ongebakken) bakstenen die ik in water oplos en tot pap maak, daarna in een grote ( mechanische) zeef, vervolgens mix ik pas de poeders erbij en laat het dan opdrogen, als laatste in de pugmill: het is een heel proces.Ik gebruikte over het algemeen glazuren van Amaco transparant over onderglazuur decoraties.Maar wil graag meer leren over glazuren en ben dus druk doende te leren over glazuurformules.Ikhad een recept uit het boek "Atelier" voor een mooie witte glazuur:
loodbisilikaat 60/boraxfritte 9/cornish stone 15/kaolien 5/tinoxyde 7/zirkoonsilikaat 7/zinkoxyde 2/bentoniet 2
maar deze formule komt niet mooi dekkend wit maar een beetje doorschijnend terwijl Botz glazuur wit glanzend meer is wat ik zoek: alhoewel die weer vaak wegtrekt.Het helpt om eerst een witte slib op de klei aan tebrengen.Ik kan hier in Suriname haast niets vinden: moet alles uit Nederland laten komen ( Keramikos) en dat is wel heel vermoeiend.Van de bovengenoemde materialen heb ik dus wel de grondstoffen hier.Op mijn nieuwe kleifomule ( dus met spodumeen) gaat de glazuur nu al cracklen ( zonder het nog te hebben gebakken. en als ik het bak ( 1100 ) dan trekt het witte als een wolk weg.Misschien was het te hoog gebakken(maar op die temp is de klei weer pas mooi van kleur).Ik heb de ijzeroxydes ( rood en geel ) al eerder door de klei gemend maar ik wou meer naar de oranje kleur toe?Misschien moet ik dat maar opgeven want is misschien zoiets als van appels eieren maken.Ik ben wel erg blij met je advies. -
Karin, het dekkend wit maken van deze glazuur uit het boek " Atelier " is een makkie. Breng Tinoxide naar 7 % en Zirkoonsilicaat op 5 %. Om er een transparant glazuur van te maken haal je het Tin en Zirkoonslicaat eruit en voeg 5% kwarts of flint aan toe. Is het niet perfect van een eerste keer, laat maar weten.
Het wegtrekken van de Botz glazuur ( of een ander met hetzelfde verschijnsel ) ligt dit aan het feit dat deze een iets te veel aluminiumoxide bevat. Dit doet men om een zo groot mogelijk stooktraject te bekomen, maar heeft soms ook wel zijn nadelen. Deze glazuren zijn echt ontworpen voor de leek die het niet steeds zo nauw neemt met de temperatuur/tijd stoken. Enkele % kwarts toevoegen kan al helpen deze glazuur minder taai te maken. Ik denk niet dat het spodumeen verantwoordelijk is voor het craqueleren van het glazuur. Het spodumeen gaat wel het sinterpunt verlagen en daardoor een diepere kleur aan de klei geven. Stook uw biquit niet hoger dan 900°C, zodat die ook nog kan meekrimpen bij de glazuurbrand en zo barstjes kunt voorkomen. Wat ik je ook wil aanraden is het naslagwerk ' The potter's Dictionary ' van Frank Hamer. Je gaat er de rest van je leven mee onder de arm lopen. Succes. -
Wow, ik ben echt blij met deze informatie.Ik ga direct aan de slag: ik dacht dat ik de bisque juist hoger dan de glazuur brand moest doen in het geval van aardewerk en op 900 in het geval van porselein en steengoed.Maar dan ga ik toch gewoon alles eerst op 900 droogstoken.Het boek ga ik aanschaffen (jammer dat ik niet gewoon met jou onder de arm kan lopen- smile)en ik laat zeker weten wat al mijn resultaten zijn.Nogmaals bedankt!!
-
Oh ja, nog even wat hulp vragen met het recept uit het boek Atelier: ik weet niet meer hoe ik het had opgelost maar als ik alle delen optel kom ik op 107 ( loodbisilikaat 60 + boraxfritte 9 + cornish stone 15 + kaolien 5 + tinoxyde 7 + zirkoonsilikaat 7 + zinkoxyde 2 + bentoniet 2 ) en dus als ik de oxydes weglaat uit het recept dan kom ik nog niet op 100%.Ik denk dat ik dus de 107 delen op 100 procent had gezet en aan de hand daarvan verhoudingsgewijs de delen had uitgerekend.Is dat wel de goede manier??
-
Karin, dat klopt. Ik heb een Duits receptenboek waar ook niet alles op % berekend is. Gewoon gewichtsdelen. Succes. Wat je ook zou moeten bestellen is een Alkalissche fritte om bepaalde kleuren te vormen die je met Lood of Boor niet kan bekomen. Laat je nog wel enkele suggesties weten.
-
Oke, heel graag.Ik zal de alkalische fritte ook bestellen.Nu maar aan de slag en heel veel dank, Karin
-
Karin,
Tot m'n spijt heb ik op de vernieuwe site van Keramikos geen samenstellingen van hun aangeboden frittes meer gevonden. Tegenwoordig gaan de meeste leveranciers er van uit dat we allemaal leken zijn. Zit er niks anders op enkele voorbelden te geven of hoe een basis-fritte er moet uit zien.
Zuiver Natrium of Kaliumveldspaat gaat niet uitsmelten op aardewerktemperatuur om reden dat er te weinig Natrium ( Na²O ) of Kalium ( Ka²O ) in zit. Beide smelt-elementen afzonderlijk, zijn in water oplosbaar en dus niet zo geschikt. Wanneer men Natruim en Kalium in droge vorm aan het Veldspaat zou toevoegen, versmelten en vermalen, zouden we wél over een " veldspaat " beschikken wat zou smelten op lage temperatuur en dan spreken we van een ' fritte '. Om reden van giftigheid of vluchtigheid kan men ook een fritte maken, zoals bv. Lood-silicaat-fritte.
Belangrijk is een fritte te kopen wat zeer veel van deze ' wateroplosbare mineralen ' in versmolten zit.
Natrium-silicaat-fritte D 90208 : 1 Na²O . 0,2 Al²0³ . 2,20 SiO² (sinterpunt 685°C)
Natrium-boor-silicaat Ferro 3783 : 1 Na²O ; 0,25 B²O³ . 2,86 SiO² ( 537°C)
Hoog Alkali-fritte M&M 1233 : 0,4 Na²O.0,3 K²O.0,3 CaO . 0,03 Al²O³ . 2,4 SiO² ( 503 )
Hoog Alkali-Boor-fritte D 90167 : 0,45 Na²O.0,45 K²O.0,10 CaO . 0,2 Al²O³ . 0,6 B²O³ ; 1,80 SiO² ( 645°C)
Calcium-Boraat-fritte Reimbold&Strick A 3021: 1.0 CaO . 0,5 Al²O³ . 2,0 B²O³ . 5,0 SiO² . 0,1 ZrO² ( 690°C)
Deze samenstellingen zijn, zoals het hoort uitgedrukt in de Segerformule. Enkel met deze formule kan je een recept berekenen of omzetten. De opgegeven frittes zijn enkel maar een richtlijn. Probeer frittes te vinden die deze benaderen.
Alle frittes zijn onderling ook mengbaar. Belangrijk is dan ook friites aan te schaffen die niet alle eieren in één mandje hebben. -
Karin en Lucien
De online catalogus van keramikos bevat wel de formules van de frittes die zij verhandelen.
hier is de link
epub01.publitas.nl/.../
Frans
-
Van harte m'n dank Frans. Ik heb me de pleuris gezocht via hun website. Prachtige en zeer evnewichtige collectie.
Voor Karin: De nrs. 32.21, 14.51, 15.10 en 31.10 voldoen zeker aan mijn vooropgestelde frittes. Mag Colpaert een lesje van nemen. -
Ook bedankt van mij Frans: ik zal de informatie zeker nodig hebben.Heb ondertussen ook de Segerformule opgezocht Lucien: lekker moeilijk.Heb wel scheikunde gehad op het VWO dus hoop het onder de knie te krijgen.Deze 4 frittes zal ik dan aanschaffen.Ik heb ook een fritte gehad waarvan ik niet weet welke het is.Een plaatselijk keramiek fabriekje gebruikte het.Is het mogelijk zonder verdere info uit te zoeken wat voor fritte dat is?Heb ik nog een klein vraagje: hoe snij je kurk op maat ( voor op een pot?) Ik heb nog een lange weg te gaan wat betreft het glazuren maar ik ben vol goede moed!Blij te weten dat ik om advies kan vragen bij echte pro's.
Deze vraag is gesloten, er kunnen geen antwoorden meer aan worden toegevoegd.