ALGEMEEN > Stoken > handvorm op steengoedtemp. mislukt
Ik heb van witte gechamotteerde klei (k123) een werkstuk gemaakt van gestapelde platen ingekleurde kei) (ong.22x24cm), deze op verschillende plaatsen flink uitgehold en vervolgens eerst bisquit gebakken. Bisquit heel langzaam opgestookt. Hierbij geen breuk of scheuren. Als ik dit werkstuk op 1250gr. bak, dit volgens de normale stooktijd, gebeurt het nu al voor de tweede keer dat er scheuren ontstaan. Wat kan er mis zijn gegaan? Heb ik iets over het hoofd gezien? De witte klei heb ik zelf ingekleurd door oxiden in een bep.percentage aan een stuk klei toe te voegen en goed door te mengen.
Ik hoor graag van jullie.
(kan volgende keer nog wel een plaatje toevoegen, heb op dit moment geen camera)
Ik hoor graag van jullie.
(kan volgende keer nog wel een plaatje toevoegen, heb op dit moment geen camera)
29 antwoorden
-
Lies,
Een afbeelding zou nuttig kunnen zijn. Ik wil ook eerst het volgende vragen: - Welke oxydes hebt u toegevoegd en de %. Hebt u deze toevoegingen gecompenseerd om de extra op te vangen. Hebt u deze kleiplaten gesneden of uitgerold ? -
Dag Lucien,
Ik heb de witte klei in drie delen opgedeeld. Aan 1e deel 5% zwart ijzeroxide toegevoegd, aan 2e deel 5% koraalpigment en het laatste bleef gewoon wit.
De platen heb ik uitgerold, daarna op elkaar gelegd (sliblaag ertussen), toen het werkstuk telkens op een andere zijkant 'laten vallen', tot ik tevreden was over de vorm en daarna de gaten uitgehold. Plaatje voeg ik toe. Fijn dat u zo snel reageert, ik wacht op een vervolgreacie,
groet, Lies
Bijlagen:
-
Ik stuur ook nog even een foto van zij-aanzicht.
Groet, Lies
Bijlagen:
-
Lies,
Probeer eens met enkel met pigmenten voor steengoed ( 1250 - 1400°C) en niet met ijzeroxyde. Deze laatste gaat de klei extra smelten/krimpen. Uitrollen verhoogd nogmaals de spanning in de klei. Maak een blokje met gewenste kleur en gewenste grootte en snij daar met een 'harp' plakjes van in de gewenste dikte. Borstel de slib ( met wat extra chamotte/mulliet ) zo dun mogelijk in. Leg dan deze 'Big-Mac' voor enkele dagen te rusten, goed in folie verpakt.( en op een plaatje, zodat u deze plak niet meet hoeft te plooien ). Regelmatig 'keren' tijdens het droogproces. Ho ja, de witte, ongekleurde klei ipv pigment, zelfde gewichtsdeel Nephelien aan toevoegen. -
Tot aan de zin.. Leg dan enz. kan ik het volgen. Begrijp ik het goed dat ik deze 'Big-Mac' (grappige benaming trouwens), voordat ik deze laat rusten eerst in de gewenste vorm druk/laat 'vallen', want dat vind ik nl mooi aan de vorm; schuine en platte kanten, en niet te vergeten de uithollingen aanbreng. Daarna laat ik hem dus enkele dagen in folie rusten, en vervolgens begin ik met het echte droogproces, door hem steeds te keren.
Dank je wel alvast en misschien wilt u de vraag hierboven nog even beantwoorden, Groet, Lies
-
Dag Lies,
Ik lees dat je de bisquit heel langzaam opstookt, maar op 1250 de normale stooktijd. Hoeveel sneller is dat dan de bisquit ? Het probleem kan verschillende oorzaken hebben. De eerste heeft Lucien al duidelijk gemaakt.
Drogen en bakken zijn 2 andere facetten.
Ja ook drogen, soms ontstaan tijdens het droogproces scheuren die in de bisquit niet zichtbaar zijn en op steengoed zichtbaar worden.
groeten Hans -
Dag Hans,
Eerst heb ik het werkstuk heel langzaam laten drogen, maar niet onder folie, dat ga ik dus ook veranderen. Voordat ik bisquit stook, stook ik eerst droog: 4 uur op 90 gr. en dan door naar 150gr, daar 2 uur pendelen.
En daarna bisquit: 4 uur naar 400gr. daarna door naar 900gr.
Steengoed: 3 uur naar 250gr, dan door naar 1250gr en 30 min. pendelen.
Na de bisquitbrand heb ik geen scheuren kunnen waarnemen. Dus dat vind ik wel vreemd. Misschien kunt u reageren op de stookwijzen, groet, Lies -
Lies,
Ik bedoel eigenlijk dat u na het samenvoegen van de verschillende kleur-lagen met slib deze 'Big Mac' enkele tijd in folie moet laten rusten om aan het vocht in deze verschillende delen zo zich homogeen kan verdelen zodat heel het blok dezelfde vochtigheid heeft, voor u eraan gaat kerven en snijden. -
Lies,
Ook de stookcurve kan een deel van het probleem vormen zoals Hans reeds terecht heeft opgemerkt. Elke stap in deze curve moet zin hebben.
Als u denkt dat het werkstuk droog is, kan u dat beter voorverwarmen boven een warmtebrom dan in de oven.
Voor de ruw-bak ( bisquit-stook) zijn de eerste 700°C de belangrijkste. Daarboven kan er nog weinig gebeuren, enkel het uitbranden van nitraten en koolstoffen, wat tussen 900°C en 950°C zijn eindfase bereikt. Houd er wél rekening mee dat temperatuur slecht 1/3de van het stookproces is. Tijd (pendelen) en atmosfeer is even belangrijk. Goed verlucht ruwbakken is daarom belangrijk. Als u dat niet doet kan (rood)ijzeroxyde reduceren naar zwart ijzeroxyde, wat de klei doet sinteren/krimpen = spanning = scheuren.
0 - 120°C = water verdamping
120 - 350°C = koolstofhoudend restanten ( vegetatief materiaal ) verbranden/ontbinden. Tot deze fase stoken aan 100°C/ uur.
350 - 700°C = mol.gebonden waterstof verdampt en er is een herschikking van de moleculiare huishouding = verstenen v/d klei.
Rond 600°C gaat ook de aanwezige kwartsmoleculen een break-dance uitvoeren ( klei gaat lichtjes uitzetten ) waarbij reeds aanwezige spanningen een aardverschuiving doen ontstaan. Tussen 550 en 650°C best ook niet sneller gaan dan 100°C/uur. Alhoewel aan die gekke kwarts-sprongen wel wat aan te doen is.
Op het ogenblik dat kwarts uitzet, gaan zirkoon krimpen. Aha, je zou alvast 5% zirkoon aan de basis toevoegen. Doen ze in de sanitaire porseleinfabriek ook. ( sommige wit steengoed of porselein kleien bevatten reeds dit zirkoonoxyde )
Eens u de 650°C voorbij bent, kan u zonder probleem met vol vermogen naar 950°C. En klaar.
Glazuurbak: tot 600°C = 100°C/uur en dan naar max.temp. aan 150°C/ uur. ( als u sneller wil, kan best, maar zal u op max.temp. moeten bij-pendelen. U weet nog: tijd+temperatuur. -
Dag Lies,
Op basis van de foto en je stookwijze bij steengoed vermoed ik dat de kwartssprong (door lucien uitmuntend beschreven) het probleem is.
Bij de steengoed stook langzaam stoken tussen 500 - 600 C zal waarschijnlijk een goed resultaat opleveren.
Normaal stook ik over dit stuk in het stooktraject 2 uur, bij dik werk verdubbel ik dat.
Voor jou zou dat betekenen 25 C per uur omhoog
Of je vanaf 600 of 650 met vol vermogen kan stoken is een discussie voor mij en Lucien
succes
Hans -
Hans, ik zal er eerlijkheidshalve maar bij vermelden dat ik ook vanaf 600°C full speed naar max. ga, Hier toch even een veiligheidsmarge inbouwen tot ervaring het werk kan overnemen. :-)
-
Dag Lucien,
Als we toch eerlijk gaan zijn dan beken ik dat ik niet full speed naar max ga, de capaciteit van de brander van mijn oven is dusdanig dat het dan in een uurtje gepiept zou zijn. Van 600 naar 1240 doe ik in 3 uur. :)
groeten
Hans -
Hans, dit is nog waanzinnig snel. Uw max. temp. 1240°C komt dan ongeveer gelijk met 1200°C als u mijn speed zou volgen, nl. 150°C/u.
U kan natuurlijk een half uurtje winnen met op de max. van 1240 te pendelen. Voor de mee-lezers: 600 - 1240°C in 3 uur is niet gelijk in smelt-resultaat als men dit in 4 uur zou doen. Zou dat iets met de relativiteitstheorie te maken hebben? :-) -
Dag Lucien,
Gedraaid werk en dunwandige groffe chammotte beelden verdragen deze snelle stookcurve zonder problemen.
In de details van de stookcurve wordt door het pendelen de eindtemperatuur hoger dan de door jou ingeschatte 1200.
Ik stook snel tot 1200 en van 1200 naar 1240 in een half uur en dan nog een half uur pendelen op 1240.
Tijdens het pendelen schiet de temperatuur er max 10 overheen.
Tevens is er een verschil tussen een elektrische oven en een gasoven, elektrische ovens hebben stralingswarmte en gasovens convectiewarmte, die zich sneller door de oven verspreidt.
Mijn glazuren die door anderen gebruikt worden in elektrische ovens worden met langzamere curves ook op 1240 gaargestookt, met goede resultaten.
groet
Hans -
Hans, precies zoals ik verwacht had. :-) Hopelijk kunnen de lezers hier waardevolle info door uw opgedane ervaring mee opsteken.
-
Hans en Lucien,
hartelijke bedankt voor jullie waardevolle en uitgebreide uitleg en informatie. Ik ga aan de slag met de adviezen, zowel v.w.b. toevoeging pigmenten, zirkoonoxide, als het droog- en bakproces. Voor dat laatste heb ik uitgerekend dat ik uur tot 500 graden bak, vervolgens 4 uur tot 600 en dan in 3 uur naar 1250 graden. Ik hoop dat ik dat op mijn temp.regelaar kan instellen. Over het resultaat bericht ik jullie zodra ik kan,
groet, Lies -
Met interesse heb ik de reacties gelezen.
Misschien dat ik er nog wat aan kan toevoegen. De aard van de scheur kan veel informatie geven over het moment van scheuren. Ingeval het werkstuk geglazuurd is en de scheur ter plaatse van het glazuur een enigszins afgeronde rand heeft is dat een teken dat het werkstuk gescheurd is voordat de toptemperatuur was bereikt, dus tijdens het opstoken. Het werkstuk kan ook bij het afkoelen scheuren. In dat geval zal het breukvlak, waar de oppervlak geglazuurd is, erg scherp zijn. In dat geval dient de oven in ieder geval langzamer te worden gekoeld of zelfs naar beneden gestookt (in tegenstelling tot opgestookt). Maar dat is geen garantie voor het oplossen van het probleem omdat er nog veel andere factoren van invloed zijn op het scheuren bij afkoeling. (zie voorgaande reacties).
Met groet van Michel Kuipers -
Dag Lucien, je suggereert in een van je antwoorden in dit onderwerp dat er een formule "tijd plus temperatuur" zou zijn? Kan je mij misschien dat geheim nog even uit de doeken doen?
Leerzaam zo'n discussie!
Hartelijk dank.
Inez
-
Inez,
Dit geheim heb ik reeds besproken onder 'smelt-cones', denk ik.(denk ik :-) )
Wat een thermokoppel doet is de luchttemperatuur meten en niet de 'body-temperatuur'. Hans gaf reeds aan dat er reeds een verschil is met gas- of elektrisch stoken. Bij gas kan de vlam er voor zorgen dat het oppervlak sneller de gewenste temp. heeft dan de 'body'. Denken we daarbij aan het snel stoken bij Raku. Het heeft dan ook totaal geen zin hier met een thermokoppel te werken. Laten we dit even met een voorbeeld verduidelijken: We hebben beiden een afspraak binnen één uur. De deur gaat daar pas open binnen één uur. We leggen beiden dezelfde afstand af, ik te voet en u met de fiets. De afstand is één uur lopen. U bent te vroeg op het punt van afspraak en moet nu wachten tot de deur opengaat na één uur.(u staat daar te pendelen :-) )
Ook hier heeft tijd een invloed op temperatuur. Stoven en grillen over eenzelfde geeft ook een verschil, niet ?
Als we ergens een recept overschrijven met enkel een temperatuurs-indicatie is zinloos. De juiste info zijn de cone-nummers. Smeltcones meten niet enkel de temp., maar ook het afgelegde tijdtraject en de atmosferische conditie. Maw, cones meten wat het klei-object ondergaat. Dit kan niet met een thermokoppel. Probeer maar eens op gelijke eindtemp. met een half-volle of een volle oven te stoken. Met een gasoven of een elektrische oven geeft ook verschillen. Cones houden daar allemaal rekening mee. Eens u de tijd-temp. kent via deze cone-ervaring, dan pas kan u deze gegevens in de automaat overzetten. De volgende stook onder zelfde condities zal dan ook vergelijkbaar zijn. Ik hoop dat u van deze hectische uitleg iets begrepen hebt. ( op een zaterdagmorgen :-) ) -
Bedankt voor je uitgebreide antwoord, Lucien. Het was al prima uitgelegd en heb het kunnen vatten zelfs maar ik dacht dat er misschien een formule bestond die de relatie weergaf tussen tijd en temperatuur.
Als je niet moe wordt van al die vragen heb ik er nog een. Ik ben bezig met twee voorwerpen in elkaar te verwerken, waarbij ik de binnenste eerst op steengoed temperatuur wil glazuren en daarna de buitenste eromheen maken en dan samen op aardewerktemperatuur te glazuren. Na al die uitleg zou dit theoretisch moeten kunnen maar twijfel toch een beetje.
Of........ is dit erg dom?
Groeten,
Inez -
Het is een interessante discussie, maar ik zou er voor willen pleiten dat reacties in een bestaande thread ook gaan over het onderwerp dat de discussiestarter is begonnen. Bij deze dus het verzoek om zoveel mogelijk 'on-topic' te blijven. Beetje afwijken mag wel, als het maar niet de spuigaten gaat uitlopen.
Bij nieuwe vraag of ander onderwerp graag een nieuwe onderwerp beginnen. Loop ook of even het forum door of uw vraag of onderwerp, niet eerder is gepost en beantwoord. Hiervoor is een zoekfunctie op het forum.
Mvg namens KLEI, Yoka van Hattum. -
Oké, dat had ik ook kunnen weten.
Inez -
Dag Michel,
Omdat mijn comp. vorige week crashte, nu een reactie. Ik heb het werkstuk bekeken en de breuken zijn scherp, dus zou dit bij het afkoelen gebeurd kunnen zijn. Ik kan het afkoelen niet zelf regelen (mijn temp. regelaar geeft alleen mogelijkheid tot geconrtoleerd opstoken. Hoe kan ik volgens u dit probleem oplossen?
groet,
Lies -
Dag Lucien,
ik heb nog een vraag: U adviseerde in een eerder bericht om nephalin syanit (gelijk % aan de toegevoegde pigment) toe te voegen. Dit doe ik dus in het derde deel witte klei, waarin ik geen pigmenten heb toegevoegd. In bovenstaand bericht lees ik ook zirkoon toen te voegen. Is het nu zo dat ik ook zirkoon aan dat derde deel witte klei toevoeg? Ik heb alleen zirkoonsilicaat, volstaat dit ook?
Ik ben benieuwd naar uw reactie.
PS kon niet eerder reageren omdat mijn comp. gecrasht was,
groet,
Lies -
Lies,
Als het de 'kwartssprong' de oorzaak zou zijn is zirkoonoxyde de oplossing. Als u pigment, met uitzondering van kobalt toevoegd, gaat er een extra krimp ontstaan en is de toevoeging van Nefenien syanide voor het ongekleurde deel de compensatie. Of het in de stijgende of dalende lijn van de stook gebeurd, de oorzaak is dezelfde. Als u na de max.temp. de oven goed gesloten houdt, zal de afkoeling homogeen verlopen, echter, door dit masieve werkstuk kan aan de onderzijde de warmte langer worden vastgehouden. Het is dan ook raadzaak dit stuk op triangels of iets dergelijks te stoken, of een geperforeerde ovenplaat, zodat de opwarming én de afkoeling gelijkmatig kan gebeuren. Snelheid in afkoelen is niet de oorzaak, wel onder welke condities dit gebeurd. -
Ok, het is mij nu helemaal duidelijk. En ook de nieuwe tip om het werkstuk ergens op te zetten (ik denk aan de kleinst mogelijke ovensteunen).
Dankje wel en ik hou u op de hoogte,
groet,
Lies -
Lies, ik gebruik daarvoor driehoekige staafjes. lijken een beetje op smeltstaafjes voor een kilnsitter. Ik denk dat ze die Keramikos verkopen.
-
Lucien,
Kunnen die staafjes wel tegen een temperatuur van 1250graden? Ik heb ze niet in huis en ovensteunen wel. Wat is daar niet goed aan? of kan ik ze evengoed gebruiken?
-
Lies, er zijn wel degelijk staafjes die voor deze temp. geschikt zijn. Oversteunen nemen veel plaats in en u moet er ook voldoende onder plaatsen om vervorming/scheuren te vermijden. Er bestaan ook blokjes uit hetzelfde materiaal als ovensteunen. Even navragen wat er best in aanbieding is.
Deze vraag is gesloten, er kunnen geen antwoorden meer aan worden toegevoegd.